-
1 буферный
-ая; -ое1) буфер...ы2) перен. буфер... -
2 ветровой
-ая; -ое1) җил...ы2) җилгә каршы тору...ы; җилдән саклый торган -
3 ветрозащитный
-ая; -оеҗилдән саклаучы..., җилдән саклый торган -
4 защитный
-ая; -ое1) саклау...ы, саклагыч, саклый торганзащитная окраска — ( җанварларны) саклый торган
2) ( о цвете) соргылт яшел -
5 москитный
-ая; -ое1) москит...ы -
6 околоплодный
-ая; -оефизиол.; анат.тума тирәсендәге, яралгы тирәсендәге, яралгыны саклый торган -
7 противогазовый
-
8 иске
1. прил.1) ста́рый, изно́шенный, поно́шенный ( об одежде)иске күлмәк — ста́рое пла́тье
2) ста́рый, ве́тхий, обветша́лый (дом, колодец)иске түбә — ве́тхая кры́ша
3) ста́рый, устаре́вший, несоверше́нный (фасон, порядок, стиль)иске эш алымнары — ста́рые ме́тоды рабо́ты
иске фикерле кеше — челове́к со ста́рыми взгля́дами
4) ста́рый; да́внийиске танышлар — ста́рые знако́мые
иске дус ике яңа дустан яхшырак — (посл.) ста́рый друг лу́чше но́вых двух
5) ста́рый, пре́жний, бы́вший (начальник, номер телефона)иске эш урыны — ста́рое ме́сто рабо́ты
иске адрес — пре́жний а́дрес
6) ста́рый, давно́ изве́стный (факт, случай)иске мәзәк — ста́рый анекдо́т
иске заманнарда — в былы́е времена́
8) ста́рый, существу́ющий и́здавна, давно́ существова́вший (порядок, обряд, праздник)иске юл — ста́рая доро́га
9) застаре́лый2. сущ.иске гадәтләр — застаре́лые привы́чки
1) изно́шенное, старьё, хламискене утка ягу — сжечь (всё) изно́шенное
иске яңаны саклый — (посл.) ста́рое но́вое бережёт
2) устаре́вшее; ста́рое3) пелёнкабала искесе — де́тские пелёнки
•- иске бал- иске дөнья
- иске елга күле
- иске карашлы
- иске стиль
- искедән калган••иске авыздан яңа сүз! — вот тебе́ но́вость! вот тебе на! вот тебе раз! (букв. из ста́рых уст но́вые слова́)
иске бер тиен — ста́рый ме́дный грош; стёртая моне́та
иске бер тиен кебек (төсле) — как стёртая моне́та, как ме́дный грош (пята́к)
иске бишмәтне (тунны) кузгату — вороши́ть ста́рое
иске җыр — разг.; неодобр. ста́рая пе́сня
иске корсак - яңа аш — (погов.) ста́рому пу́зу - но́вая пи́ща
иске мунча иске таз (таш) — (посл.) ста́рая ба́ня, ста́рый таз (т. е. ничего не изменилось, всё, как было, так и осталось)
иске чабата (читек) олтаны — ста́рая подмётка
-
9 күрү
перех.1) вида́ть, ви́деть, увида́ть, уви́деть, повида́ть || зре́ние || зри́тельныйтормышта күпне күрү — мно́го ви́деть в жи́зни
яхшы күрү — хорошо́ ви́деть
үз күзең белән күрү — уви́деть со́бственными глаза́ми
иске дусны күрү — уви́деть ста́рого дру́га
якыннан күрү — уви́деть вблизи́
күрү хәтере — зри́тельная па́мять
ике күз белән күрү бер күз белән күрүгә тиң түгел — (погов.) ви́деть обо́ими глаза́ми всегда́ лу́чше, чем одни́м гла́зом
начарны күрми яхшыны танымыйсың — (погов.) не отве́дав го́рького, не узна́ешь и сла́дкого (букв. не уви́дев плохо́е, хоро́шее не позна́ешь)
2) подмеча́ть/подме́тить, замеча́ть/заме́тить, примеча́ть/приме́титьерактан күрү — ви́деть (заме́тить) издалека́
җитешсезлекләрне күрү — примеча́ть недоста́тки
3) счита́ть, ду́мать; полага́тьтиешле күрү — счита́ть ну́жным (необходи́мым)
урынлы дип күрү — счита́ть (полага́ть) уме́стным
4) перен. счита́ть причи́ной (кого, что-л.); припи́сывать (кому-л. что-л.); принима́ть (за кого, что-л.); вини́ть, подозрева́ть (кого-л. в чём-л.)ул барысын да миннән күрә — он во всём вини́т меня́
5) относи́ться/отнести́сь (к кому, чему-л.)үз балаң кебек күрү — относи́ться как к своему́ ребёнку
һәммәне тиң күрү — относи́ться ко всем одина́ково
6) ви́деть, поня́ть, чу́вствоватьүзеңнең хатаңны күрү — поня́ть свою́ оши́бку
7) ви́деть, испы́тывать/испыта́ть; пережива́ть/пережи́ть, переноси́ть, терпе́тьавырлык күрү — пережи́ть тру́дности; испы́тывать нужду́
җәбер күрү — терпе́ть гнёт (притесне́ние)
мәшәкать күрү — испы́тывать (терпе́ть) лише́ния (тру́дности)
8) име́ть,заиме́ть; получа́ть/получи́тьзыян күрү — име́ть (нести́) убы́ток
тынычлык күрмәү — не име́ть поко́я
рәхәтлек күрү — получа́ть удово́льствие
9) находи́ть, счита́ть (кем, чем-л.); принима́ть/приня́ть (за кого, что-л.)дус күрү — счита́ть дру́гом
дошман күрү — принима́ть за врага́, счита́ть враго́м
уңайлы күрү — находи́ть удо́бным
аз күрү — счита́ть недоста́точным
10) в знач. нареч. күреп подража́я (кому-л.), гля́дя на (кого-л.)өлкәннәрдән күреп эшләү — выполня́ть, подража́я ста́ршим
күршеләрдән күреп — гля́дя на сосе́дей
11) в знач. вводн. сл. күр смотри́-какүрү, яңгыр туктаган — смотри́-ка, до́ждь переста́л
күрү, нинди матур балалар! — смотри́-ка, каки́е краси́вые де́ти!
12) в повел. ф.; в сочет. с деепр. на -а/ә, -ый/-и выраж. вежливую просьбу или безразличие, что соответствует русскому пожа́луйстаегыла күрмә — будь осторо́жным, не упади́
саклый күрү — сохрани́, пожа́луйста
сөйли күрмә — не расска́зывай, пожа́луйста
якын килә күрмә — не пыта́йся подойти́ сюда́, не взду́май
13) в знач. вводн. сл. күрербез, күрерсез, күрерсең посмо́трим, уви́дим, ви́дно бу́дет14) в знач. вспом. гл. служит образованию составных (сложных) от именных основ:михнәт күрү — страда́ть, му́читься
көн күрү — жить, существова́ть
•- күреп белү
- күреп йөрү
- күрә килү
- күреп калу
- күреп тую
- күреп чыгу
- күрү әгъзасы
- күрү почмагы••күрү дә тор — вот уви́дишь
күреп туйгысыз (туймаслык) — ненагля́дный
күрербез әле! — посмо́трим ещё!
күрми калу — проморга́ть, прозева́ть
-
10 тарих
сущ.1) в разн. знач. историякешелек тарихы — исто́рия челове́чества
тарих дөреслеге — пра́вда исто́рии
ташның да тарихы бар — (посл.) (да́же) и ка́мень име́ет свою́ исто́рию
алла саклый, тарих дәшми — (погов.) бог бережёт, а исто́рия молчи́т
2)а) расска́з, нове́лла ( назидательного характера), при́тчаизгеләр тарихы — расска́зы-слу́чаи (при́тчи) из жи́зни святы́х
тарих сөйләү — расска́зывать что-л. (с дидактической начинкой)
б) фа́була, исто́рия; ход собы́тийаның тарихы болай — его́ ( этого дела) исто́рия такова́
3) уст.а) да́та; с да́той ( слово тарих ставится перед числительным)тарих мең дә сигез йөз дә туксанынчы сәнәдә — с да́той в ты́сяча восемьсо́т девяно́стом году́
б) летоисчисле́ниетарих башыннан — с нача́ла летоисчесле́ния
•- тарих чүплеге
- тарихка кадәр
- тарихка кадәрге
- тарихка керү
- тарихта булган
- тарихта булмаган -
11 действие
-
12 кираса
ж; воен.; ист. -
13 огне-
кайбер кушма сүзләрнең "ут" мәгънәсен аңлаткан беренче кисәге -
14 охранительный
-
15 охранный
-ая; -оесакчы..., саклау...ы, саклана торган, саклый торган -
16 предохранительный
-ая; -оесаклау...ы. саклану...ы, саклый торган, саклык...ы, саклагыч... -
17 противохимический
-ая; -оеагулы газларга (матдәләргә) каршы, агулы газлардан (матдәләрдән) саклый торган -
18 респиратор
мреспиратор (сулыш органнарын агулы газлардан, тузаннардан саклый торган әсбап) -
19 фильмотека
жфильмотека (кинофильмнарны җыеп саклый торган учреждение һәм шул киноленталарның җыентыгы) -
20 ценность
См. также в других словарях:
саклагыч — Саклый торган нәрсә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Аминев, Ахтям Закиятдинович — Ахтям Закиятдинович Аминев (Әхтәм Зәкиятдин улы Әминев) татарский поэт (1918 1942 гг.). Биография Родился и вырос в селе Анясево Миякинского района Республики Башкортостан. В 1933 году закончив семилетку в родном селе, уезжает… … Википедия
академизм — 1. Фәндә, укуда, сәнгатьтә практика һәм тормыш таләпләре белән аз бәйләнешле, башлыча теориягә корылган юнәлеш 2. Сынлы сәнгать өлкәсендә аерым классик (антик) үрнәкләргә иярүнең яшәп килгән традицияләрен саклый торган юнәлеш … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аптечка — Өй шартларында, оешмаларда, транспортта дарулар саклый торган махсус тартма яки кечкенә шкаф. (к. : Фармацевтика) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
архив — и. 1. Иске документларны системага салып саклый торган махсус оешма. Нин. б. оешмада иске документлар, төгәлләнгән хезмәтләр саклана торган бүлек яки бүлмә 2. Берәр оешманың яки шәхеснең эшчәнлеге белән бәйле документлар, хатлар, кулъязма һәм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аятелкөрси — Коръән сүрәсе; ислам диненчә, сихердән саклый торган дога … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бәлзәмләү — Черүдән саклый торган махсус матдәләр сеңдерү (мәеткә) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бүлем — 1. Нәр. б. бүлеп, аерып куелган бер өлеше. Әйбер сала, саклый торган урынның бер бүлекчәсе шкафның бер бүлеме 2. Бина, каралты һ. б. ш. аерымланып торган бер өлеше, секциясе; бүлмә (вагонда һ. б. ш.) 3. Кечкенә кишәрлек, җир кисәге 4. иск. Бүлек… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
газгольдер — Газны җыя һәм саклый торган урын, корылма (резервуар) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гироскоп — Төрле авышлыкта да үз турылыгын саклый торган әйләнмә күчәрле прибор … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җылы — I. и. 1. Кояш нурларыннан, әйбер янудан, химик реакция вакытында һ. б. аерылып чыккан энергия, үз тирәсендәге һавага таралган җылылык. Һава торышының чагыштырмача җылы вакыты җылылар башлану 2. Җылылык (1) 3. Җылылык (2) , җылы булу дәрәҗәсе 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
